معرفی رشته

کمتر جایی از یک جامعه و کمتر محلی از یک منطقه است که فعالیت های عمرانی به عنوان اولین و اساسی ترین نیازهای آن طرح نشود. حتی تمام فعالیت های صنعتی، کشاورزی، و … نیز به طور مستقیم و غیر مستقیم به این رشته و ابسته اند و از آن سود می برند.
علاوه بر رشد و توسعه جوامع، پیشرفت علم و فن آوری نیز ضرورت پرداختن و توجه دقیق و علمی به کارهای عمرانی و تغییر شیوه های گذشته را آشکار می سازد. فعالیت های مختلف عمرانی در جهت ایجاد ساختمانها، راهها- پل ها، سدها، شبکه های آب رسانی شهرها و روستاها، ساختمان های خاص نظیر نیرو گاه های هسته ای و حرارتی و… بخش بزرگی از مجموعه فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشور را به خود اختصاص می دهد به گونه ای که سهم عظیمی از سرمایه گذاری های ملی در طرحهای ساختمانی و صنایع وابسته به آن به کار گرفته می شود.
مجموعه مطالب بیان شده و نیز جذب سریع فارغ التحصیلان این مجموعه در وزارت خانه ها و نهادها و سازمانهای دولتی و همچنین بخش های خصوصی نظیر: شرکت های مهندسان مشاور و شرکت های ساختمانی و راه سازی و … اهمیت قابل ملاحظه و نیاز خاص به متخصص در این رشته را، حتی در مقایسه با سایر رشته های فنی و مهندسی،به وضوح نشان می دهد.

برای ادامه تحصیل در این رشته – با توجه به کمیت و کیفیت درسهایی که در این دوره تدریس می گردد – داوطلب باید از توان و دانش برتر در زمینه های ریاضی. فیزیک برخوردار باشد، همچنین توان جسمی، قدرت تجزیه و تحلیل، قدرت تجسم و دقت کافی در مسائل را داشته باشد. شایان ذکر است که بسیاری از کارها و طرحهای عمرانی در خارج از محیطهای شهری بوده و فعالیت نسبتا زیادی را می طلبد.

همان گونه که اشاره شد، فارغ التحصیلان این رشته می توانند پس از پایان تحصیلات، مسوولیتهای متفاوتی نظیر طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرای طرحهای مختلف عمرانی را به عهده گیرند. از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• محاسبه، ساخت و اجرا و تا حدودی طراحی ساختمان های مختلف مسکونی، اداری و صنعتی اعم از آجری، بتنی و فولادی، نظیر ساختمانهای مسکونی ویلایی، چند طبقه، آپارتمان ها و برج های بلند و همچنین کارهای ساختمانی اداره ها، مدرسه ها، بیمارستانها، کارخانه ها و مراکز صنعتی، ساختمانها و مراکز ورزشی، تالارهای اجتماعات و …
• طراحی، محاسبه و اجرای راه ها و جاده های مختلف ارتباطی داخل و خارج شهرها و و روستاها اعم از: راه های شوسه، راه های آسفالته، بزرگ راه ها و نیز راه آهن (شامل مسیریابی، پیاده کردن مسیر، زیر سازی و روسازی).
• ساخت و اجرا و در مواردی طراحی و محاسبه انواع پل های بتنی و فلزی و با دهانه ها و ابعاد و شکل های متفاوت نظیر: پل های داخل شهری و روگذرها، پل های خارج شهری و جاده ها.
• اجرای سدهای مختلف خاکی و بتنی و نیز بندهای انحرافی و سایر تاسیسات وایسته نظیر تونل یا کانال انحراف آب رودخانه جهت اجرای عملیات کارگاهی در ضمن ساخت.
• اجرای کارهای مربوط به ساماندهی رودخانه ها.
• طراحی، محاسبه و ساخت خطوط انتقال آب اعم از انواع کانال های تحت فشار و یا کانال های با سطح آزاد آب که به منظور انتقال آب از سدها و دریاچه ها و… برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعتی به منطقه های مورد نیاز و نیز جهت انتقال آب از تصفیه خانه های آب به مخازن آب و از آن جا به مناطق مصرف، ساخته می شوند.
• ساخت تصفیه خانه های آب و فاضلاب شامل: ساختمان ها تاسیسات مربوط، محوطه سازی و …
• طراحی، محاسبه و ساخت شبکه های آب رسانی به منطقه های شهری و روستایی جهت تامین آب شرب مورد نیاز افراد و تاسیسات مربوط نظیر: مخازن آب، لوله کشی، انشعابات و …
• طراحی، محاسبه ساخت شبکه های جمع آوری و دفع آب های سطحی ناشی از نزولات جوی در خیابان ها و سایر منطقه های شهرها و شهرک ها و همچنین شبکه های جمع آوری و دفع فاضلاب های خانگی و صنعتی و انتقال آنها به خارج از شهر و تصفیه خانه ها.
• انجام بسیار از کارهای نقشه برداری که برای کارهای ساختمانی مختلف نظیر: سراه سازی، سد سازی، و که به خصوص برای پیاده نمودن و اجرای دقیق نقشه ها مورد نیاز است، و همچنین تا حدودی کارهای نقشه کشی طراحی و معماری.

مراکز مختلفی به صورت مستقیم و غیر مستقیم در فعالتیهای عمرانی نقش دارند که هر یک به تناسب نوع فعالیت خود، اقدام به جذب فارغ التحصیلان این رشته می کنند.
وزارت خانه های مسکن و شهر سازی، راه و ترابری، جهاد سازندگی و نیرو به صورت گسترده تر و سایر وزارت خانه ها، اداره ها، سازمان ها، مراکز دولتی و خصوصی نظیر: وزارت خانه های آموزش وپرورش، کشاورزی، فرهنگ و آموزش عالی، بانک ها و … به صورت غیر مستقیم برای کارهای عمرانی خود مثل طرح محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا، نیاز به استخدام مهندسان عمران دارند. علاوه بر آن، شرکت های مختلف مهندسان مشاور که در کشور به صورت گسترده وظیفه طراحی، محاسبه و نظارت براجرای پروژه های ساختمانی را برعهده دارند، همچنین شرکت های ساختمانی و را ه سازی دولتی و خصوصی که در اجرای این طرح ها فعالیت دارند، تعداد کثیری از فارغ التحصیلان رشته عمران را استخدام می کنند.
ادامه تحصیلات در دوره بعد از کارشناسی را تحصیلات تکمیلی می نامند که شامل: کارشناسی ارشد (فوق لیسانس یا دکترای حرفه ای) و دکترای تخصصی است. در دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته، دانشجو حدود ۳۲ واحد آموزشی تخصصی را که به تناسب رشته، تعدادی از واحدهای آن را پایان نامه (یا رساله) تشکیل می دهد، می گذراند و معلومات خود را در یک زمینه خاص از رشته، گسترده تر از مقطع کارشناسی افزایش می دهد.
در دوره کارشناس تخصصی که پس از پایان تحصیلات در مقطع کارشناسی ارشد شروع می شود، بسته به رشته تحصیلی، حدود ۴۵ واحد درس اختصاصی ارائه می گردد که اغلب در حدود نصف این تعداد واحد به پایان نامه دکتری اختصاص می یابد. دانشجو با تدوین این رساله، کار تحقیقاتی نسبتا گسترده ای را در یک زمینه تخصصی خاص به انجام می رساند و سعی می کند در گسترش مرزهای دانش سهیم باشد.